Euthyphron အေၾကာင္း (၁)

Euthyphron ရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းအရာက ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈ (Piety) ပဲ။ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ Euthyphron ထဲမွာ ပေလတိုရဲ႕ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ အေပၚ ဘယ္လိုျမင္သလဲဆိုတာ ေတြ႕ရမွာ မဟုတ္ဘူး။ ေျပာခ်င္တာက သူ႕ရဲ႕ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ အေပၚမွာရွိတဲ့ အၿပီးသတ္အျမင္ ျပည့္ျပည့္စံုစံုကို ေတြ႕ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီအေရးအသားထဲမွာ ပေလတိုရဲ႕ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ အေပၚ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာဆင္ျခင္ထားတဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အပိုင္းတစ္ခုကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ Euthyphron ကိုေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ ပေလတိုသိခဲ့တဲ့ အမွန္တရား (Truth) အျပည့္အဝကိုေတာ့ ေတြ႕ရမွာမဟုတ္ဘူး။ အမွန္တရား ရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကိုပဲ ေတြ႕ရမွာျဖစ္တယ္။ အခ်ိန္တည္းမွာပဲ အမွန္တရား ရဲ႕တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းဆုိတာဟာ အမွားရဲ႕ (Untruth) တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းလို႔လည္း ဆိုလို႔ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ဒီအေရးအသားကို ေလ့လာျခင္းအားျဖင့္ ပေလတိုသိခဲ့တဲ့ အမွန္တရား အျပည့္အဝကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မေတြ႕ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ Euthyphron မွာ ျပခဲ့တဲ့ အမွန္တရား တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကို နားလည္ ေက်ညက္ၿပီးမွသာ ပေလတိုသိခဲ့တဲ့ အမွန္တရား အျပည့္အဝကို ေတြ႕ႏုိင္လိမ့္မယ္။ “Euthyphron မွာ” ထက္စာရင္ “Euthyphron ကတဆင့္” လို႔ေျပာရင္ ပိုမွန္လိမ့္မယ္။

Euthyphron ကတဆင့္ျပခဲ့တဲ့ အမွန္တရားတစ္စိတ္တစ္ပုိင္း (Half-truth) က သမာ႐ိုးက်အမ်ဳိးအစားျဖစ္တ့ဲ အမွန္တရားတစ္စိတ္တစ္ပုိင္း မဟုတ္ဘူး။ သမာ႐ိုးက်အျဖစ္ဆံုး အမွန္တရားတစ္စိတ္တစ္ပိုင္းေတြဆိုတာ အမ်ားက လက္ခံထားတဲ့ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ေတြ (Opinion) ကို ေဖာ္ျပတယ္။ Euthyphron ကတဆင့္ ျပထားတဲ့ အမွန္တရား တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းက အမ်ားက ေယဘုယ်အားျဖင့္ လက္ခံထားတဲ့ အမွန္တရားတစ္စိတ္တစ္ပုိင္း မဟုတ္ဘူး။ ဒီအမွန္တရား တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းဟာ သာမန္အားျဖင့္ လက္ခံထားတာ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ ကသိကေအာက္ႏုိင္တယ္ (Irritating)။ ဒါေပမယ့္ တနည္းအားျဖင့္ ကသိကေအာက္ႏုိင္တဲ့ အမွန္တရားတစ္စိတ္တစ္ပုိင္းဟာ သမာ႐ိုးက် အမွန္တရား တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းထက္သာတယ္။ ကသိကေအာက္ႏုိင္တ့ဲ အမွန္တရားတစ္စိတ္တစ္ပုိင္းကို ရဖို႕အတြက္ အနည္းငယ္ အားစိုက္ထုတ္ရတယ္။ စဥ္းစားရတယ္။ အဲေတာ့ Euthyphron ကိုဖတ္ၿပီး စဥ္းစားခန္းဝင္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆံုးရလာတဲ့ ရလဒ္က ကသိကေအာက္ျဖစ္စရာ ယာယီအေျဖပဲဆုိရင္ေတာ့ သိပ္ေတာ့ ေက်နပ္စရာမေကာင္းလွဘူး။ ဒါကို ႏွစ္သိမ့္လို႔ရတာ ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ ပထမက စဥ္းစားျခင္းဆိုတာကိုကေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့ လုပ္ရပ္လို႔ ယူဆလို႔ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက စဥ္းစားျခင္းဆိုတာ ဘယ္လိုပဲေက်နပ္စရာေကာင္းပါေစ ေနာက္ဆံုးရလဒ္က ပိုအေရးႀကီးတယ္လို႔သာ ယူဆမယ္ဆိုရင္ ပေလတိုရဲ႕ စ႐ိုက္ကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ အေၾကာင္း ၿပီးျပည့္စံုတဲ့အျမင္ သို႔မဟုတ္ အမွန္တရားဟာ လံုးဝေက်နပ္စရာေကာင္းမွာျဖစ္ၿပီး ကသိကေအာက္ျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ယူဆႏုိင္တယ္။

Euthyphron ဆိုတာ ယူသိုင္ဖရြန္နဲ႔ ဆိုကေရးတီးတို႔အၾကား ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ အေၾကာင္း စကားဝုိင္းျဖစ္တယ္။ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ ရဲ႕ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ သံုးခုကို အဆိုျပဳထားၿပီး သံုးခုလံုး မလံုေလာက္ေၾကာင္း ျပထားတယ္။ ဒိုင္ယာေလာ့ရဲ႕ အဆံုးကို ေရာက္တဲ့အခါမွာ စာဖတ္သူအေနနဲ႔  ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဇေဝဇဝါျဖစ္သြားတယ္။ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ ဆိုတာဘာလဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တု႔ိမသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈဆုိတာ လူတိုင္းမသိဘူးလား။ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းတယ္ဆိုတာ မိ႐ိုးဖလာ နတ္၊ ဘုရားေတြကို မိ႐ိုးဖလာ ဓေလ့ထံုးစံအတုိင္း ကိုးကြယ္တာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈဆိုတာ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေကာင္း (virtue/excellence, ᾰ̓ρετή) တစ္ခုလည္း မဟုတ္ဘူးလား။ ဒါဆိုရင္ ဒါဟာ ေကာင္းတဲ့ အရာတစ္ခု မဟုတ္ဘူးလား။ ဒါေပမယ့္ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈဆိုတာ တကယ္ေကာင္းတာလား။ မိ႐ိုးဖလာ နတ္၊ ဘုရားေတြကို မိ႐ိုးဖလာ ဓေလ့ထံုးစံအတုိင္း ကုိးကြယ္တာဟာ ေကာင္းေသာအရာတစ္ခုလား။ Euthyphron ထဲမွာ ဒါကို မေျဖထားဘူး။ ပိုၿပီးတိတိက်က် ေျပာရရင္ Euthyphron ထဲမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ထဲမွာ မေျဖထားဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပေလတိုရဲ႕ ဘယ္ဒိုင္ယာေလာ့မဆိုမွာ ေဆြးေႏြးခ်က္ဆုိတာဟာ ဒိုင္ယာေလာ့ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုပဲျဖစ္တယ္။ logos လို႔ေခၚတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြ၊ စကားလံုးေတြကတစ္ပိုင္း၊ ergon လို႔ေခၚတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ၊ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ ဒိုင္ယာေလာ့ထဲမွာ ဘာျဖစ္ေနလဲဆိုတာေတြ၊ ဇာတ္ေကာင္ေတြ ဘာလုပ္ေနသလဲ ဘာေတြျဖစ္ေနသလဲဆိုတာေတြက တစ္ပိုင္းျဖစ္တယ္။ အဆံုးမွာ logos အရ ႏႈတ္ဆိတ္ေနေပမယ့္ အျဖစ္အပ်က္ေတြက စကားလံုးေတြနဲ႔ဖံုးထားတာကို ေဖာ္ထုတ္ေပးႏုိင္တယ္။

ဆိုကေရးတီးနဲ႔ ယူသုိင္ဖရြန္တို႔အၾကား စကားဝုိင္းဟာ ဆိုကေရးတီးကို ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈမရွိဘူးလို႔ စြတ္စြဲခံရၿပီးေနာက္မွ ျဖစ္တယ္။ ဒိုင္ယာေလာ့ထဲမွာလည္း ဒီအျဖစ္အပ်က္၊ ဒီအခ်က္ကို ညႊန္းဆိုထားတာေတြ အမ်ားႀကီးေတြ႕ရတယ္။ ဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စဥ္းစားရမွာက ဆုိကေရးတီးဟာ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းသူတစ္ေယာက္လား၊ ဆိုကေရးတီးအေနနဲ႔ မိ႐ိုးဖလာ နတ္၊ ဘုရားေတြကို မိ႐ိုးဖလာ ဓေလ့ထံုးစံအတုိင္း ကိုးကြယ္သလားဆိုတာပဲ။ ဒီေတာ့ Euthyphron ထဲမွာ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈအေၾကာင္း ႏွစ္မ်ဳိးေတြ႕ရတယ္။ ပထမက ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈဆိုတာဘာလဲဆိုတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္၊ ဒုတိယက ဆိုကေရးတီးရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ျပႆနာအေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်က္။ ဒီႏွစ္ခုကို ၾကည့္လိုက္ရင္ သီးသန္႔ အေၾကာင္းအရာ အမ်ဳိးအစားႏွစ္ခုလို႔ ထင္ရတယ္။ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈဆိုတာဘာလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းက ဒႆနဆုိင္ရာေမးခြန္းျဖစ္ၿပီး ဆိုကေရးတီးက ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းသူလားဆိုတဲ့ေမးခြန္းက ဒႆနဆန္တာထက္ အတင္းအဖ်င္းပိုဆန္တယ္။ ဒါဟာ တနည္းအားျဖင့္မွန္တယ္ဆိုေပမယ့္ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တစ္ခုကို ထည့္မစဥ္းစားထားဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တကယ့္ဒႆနေမးခြန္းက အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားတ့ဲ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈ ဟာ virtue လား ဆိုတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ရွိႏုိင္တဲ့ အတုိင္းအတာအေလ်ာက္ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေကာင္းေတြအားလံုးရွိထားတဲ့သူဟာ ဖီလိုဆိုဖာ (philosopher) ပဲ။ ဒါေၾကာင့္ အကယ္၍သာ ဒႆနပညာရွင္ဟာ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းသူတစ္ေယာက္ဆိုရင္ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈဟာ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေကာင္းပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဆိုကေရးတီးက ဒႆနပညာကို ကိုယ္စားျပဳတယ္။ ဒီေတာ့ ဆိုကေရးတီးကသာ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းသူျဖစ္ရင္ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈဟာ ကိုယ္ရည္ကုိယ္ေသြးေကာင္းပဲ။ သူကသာ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းသူ မဟုတ္ခဲ့ရင္ ယံုၾကည္ကုိင္း႐ိႈင္းမႈဟာ ကိုယ္ရည္ကုိယ္ေသြးေကာင္းမဟုတ္ဘူး။ ဒီေတာ့ ဆိုကေရးတီးက ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းသူ ဟုတ္မဟုတ္ဆိုတဲ့ အတင္းအဖ်င္းေမးခြန္းကို ေျဖျခင္းအားျဖင့္ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈရဲ႕ အႏွစ္သာရနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဒႆန ေမးခြန္းကို ေျဖလို႔ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ Euthyphron ထဲမွာ ဆုိကေရးတီးရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုင္း႐ိႈင္းမႈအေၾကာင္း ဘာေတြ ေတြ႕ႏုိင္မလဲ ၾကည့္ရေအာင္။

အပိုင္း(၂) ဆက္ရန္

amor fati

ေဆာင္းတြင္းမွာ

ဒီအခ်ိန္ဆို ပန္းေတြပြင့္တယ္

ထာဝရေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ ျမိဳ႕ပတ္ရထား

ဒီဘူတာေရာက္တုိင္း ငါခုန္ဆင္းမိတယ္။

ေရခဲပန္းေတြ တလွပ္လွပ္

အေအးဓာတ္ကို ငါ႐ႈ႐ိႈက္လို႔

ေမွာင္ထဲဆက္လက္တိုး

ငါ့ ေျခလက္ေတြ ထိန္းမရေအာင္ ကခုန္လွ်က္

ရယ္ေမာျခင္းကို ငါတပ္မက္တယ္။

မနက္ျဖန္မွာ အေပ်ာ္ေတြရွိမယ္

ေႏြဦးမွာ အားလံုးတည္ျငိမ္

ေနာက္ကို ျပန္လွည့္ၾကည့္တိုင္း

ရင္ခုန္ျခင္းကို ျမင္ရလိမ့္မယ္။

ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းကင္းမဲ့

ထာဝရေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ ျမိဳ႕ပတ္ရထားေပၚ

ငါတို႔ လက္ဖက္ရည္အတူေသာက္ရင္း

ကံတရားကို ရယ္ရယ္ေမာေမာနဲ႔

ေပြ႕ဖက္ၾကမယ္။

28 December 2015

အာကာေက်ာ္

ပုဂံေခတ္ႏုိင္ငံေရးသမုိင္း စာအုပ္သံုးသပ္ခ်က္

ပုဂံေခတ္ႏိုင္ငံေရးသမုိင္း
သန္းထြန္း M.A., B.L., Ph.D., D.Lit. (London)
Plastic Rainbow Book Publication
ဇူလုိင္ ၂၀၀၅
၁၅၀၀ က်ပ္

စာအုပ္အဖံုးက လွတယ္။ အနီ၊ အျပာ၊ နဲ႔ အျဖဴေရာင္ သံုးထားလို႔ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္တုန္းက ရွိေနေသးခ့ဲတယ္ ဗမာႏုိင္ငံအလံေဟာင္းကို ထင္ဟပ္တယ္။ ေျပာခ်င္တာက ပုဂံသမုိင္းဟာ ေနာက္ပိုင္းဗမာျပည္မွာ ၾကီးစိုးလာမယ့္ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ အေၾကာင္းပဲ။ စာအုပ္ အရြယ္အစားနဲ႔ တန္ဖိုးကလည္း သင့္တင့္တယ္။ အေပၚယံေတြ အသာထားျပီး အတြင္းက အေရးၾကီးတာေတြ ေျပာပါမယ္။ ပုဂံအေၾကာင္း အထက္တန္းေက်ာင္းမွာကတည္းက ထပ္ခါတလဲလဲ ၾကားဖူးေနျပီးသားပဲ၊ ေနာက္ထပ္ ဖတ္စရာ လိုေသးလို႔လား။ ပ်ဴေစာထီး ပုဂံမွာရွိတဲ့ ရန္သူၾကီးေတြကို ႏွိမ္နင္းျပီး ပုဂံမင္းဆက္ တည္ေထာင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြ သိျပီးသားပဲ၊ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ဘာမ်ား ေထြေထြထူးထူးဖတ္စရာ ရွိလို႔လဲ။

မေန႔က ပို႔စ္မွာ ေရးထားတဲ့အတိုင္း ဒီကိစၥကို အမွာစာကတည္းက ေဒါက္တာသန္းထြန္းက ရွင္းထားတယ္။ သမိုင္းသုေတသနဆိုတာ အျမဲတမ္း အသစ္ေတြ ရွာေနတာမဟုတ္၊ "သူမ်ား မွားေနတာကို ျပင္မယ္၊ သူမ်ား မသိလို႔ခ်န္ခဲ့တာကို ျဖည့္မယ္" လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ကိုယ္ေတြ သိထားတဲ့ ပုဂံသမိုင္းက မွားေနလို႔လား။ လံုးဝ တက္တက္စင္ေအာင္ လြဲေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အေရးၾကီးတာက သမိုင္းနဲ႔ ပံုျပင္ကို ခြဲျခားႏုိင္ဖို႔ပါပဲ။ "ေတြ႕တဲ့အတုိင္းေရးမယ္။ ဂတိမလိုဖို႔ အားမနာဖို႔ပဲ အေရးၾကီးတယ္။ အၾကြားအဝါေတြ၊ ေပါေတာေတာေတြထည့္မေျပာဖို႔ အေရးၾကီးတယ္" လို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ေစ်းကြက္ထဲမွာရွိတဲ့ ပုဂံအေၾကာင္း စာအုပ္ေတြသာမက သမိုင္းစာအုပ္ေတြမွာပါ အေထာက္အထားမရွိဘဲ ရမ္းသန္းေရးေနၾကတာေတြ မ်ားတယ္၊ ဒါေတြကုိ ျပင္ဖို႔လိုအပ္တယ္ ထင္လို႔ ဒီစာအုပ္ကိုထုတ္တယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။

ပုဂံေခတ္ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း၊ ေဒါက္တာသန္းထြန္းနဲ႔ သုေတသနလုပ္ငန္း

ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္လို႔ ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲပထမဆံုးကုိင္ျဖစ္တဲ့ စာအုပ္ကေဒါက္တာသန္းထြန္းရဲ႕ ပုဂံေခတ္ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္း ပဲ။ သံုးခဲ့ဖူးသမွ် ၁၅၀၀ က်ပ္ထဲမွာအတန္ဆံုးပဲလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ၂၀၁၂ ေလာက္တုန္းကပုဂံကိုေလ့လာေရးခရီးမသြားခင္ တစ္ေခါက္ဖတ္ခဲ့ဖူးေပမယ့္ ဒီစာအုပ္ရဲ႕ တန္ဖိုးကိုအေသအခ်ာနားမလည္ခဲ့ဘူးလို႔ ဆုိႏုိင္တယ္။

အမွာစာက ဒီစာအုပ္ရဲ႕ စိတ္ဝင္စားဖို႔ အေကာင္းဆံုးအပိုင္းျဖစ္မယ္။ အမွာစာထဲမွာေဒါက္တာသန္းထြန္းဒီစာအုပ္ကိုဘာေၾကာင့္ ေရးသလဲ၊ သူ႕ရဲ႕ သုေတသနခံယူခ်က္ကဘာလဲ၊ သုေတသနဘယ္လိုလုပ္သလဲဆိုတာေတြကိုေတြ႕ရတယ္။ အမွာစာအဖြင့္မွာကတည္းကဦးကိုကိုၾကီးကေဒါက္တာသန္းထြန္းကိုေျပာတဲ့ မွတ္ခ်က္ “ေဟ့ ကိုသန္းထြန္းခင္ဗ်ားကံေကာင္းတယ္။ ပုဂံကိုေနာက္တစ္ေခါက္သြားဖို႔ မလုိေတာ့ဘူး” ဆိုတဲ့ စကားနဲ႔ စထားတယ္။ ဦးကိုကိုၾကီးသူ႕ကိုဒီစကားဘာေၾကာင့္ ေျပာသလဲ။ ဒီအပိုင္းဟာသုေတသနလုပ္ငန္းကိုစိတ္ဝင္စားတဲ့ သူတိုင္းစဥ္းစားစရာ ျဖစ္တယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဦးကိုကိုၾကီးရဲ႕ မွတ္ခ်က္ဟာေဒါက္တာသန္းထြန္းတစ္ေယာက္ထဲကိုဦးတည္တာမဟုတ္၊ သမိုင္းန႔ဲလူမႈေဗဒဆိုင္ရာသုေတသနလုပ္ငန္းတစ္ခုလံုးကိုပါ ဦးတည္တာျဖစ္တယ္။ ေျပာခ်င္တာကပုဂံငလွ်င္ၾကီးလႈပ္တာသုေတသီေတြအတြက္ ကံေကာင္းတယ္၊ ပုဂံကိုေနာက္တစ္ေခါက္သြားမလိုေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာခ်င္တာ။ ဒီစကားထြက္လာတဲ့ မူလအေၾကာင္းအရင္းကိုေဒါက္တာသန္းထြန္းစဥ္းစားၾကည့္ထားတဲ့ အေၾကာင္းငါးခ်က္ကိုေအာက္မွာ ၾကည့္ပါ။

ကမာၻေျမမွ ေပးစာမ်ား (၂)

ေစတန္၏ ေပးစာ

ဒီေနရာ(ကမာၻေျမ)က သိပ္ထူးျခားတယ္။ စိတ္ဝင္စားဖို႔လည္း သိပ္ေကာင္းတယ္။ အိမ္(ေကာင္းကင္ဘံု) နဲ႔ တူတာ နည္းနည္းေလးေတာင္ မရွိဘူး။ လူေတြ၊ အျခားတိရစာၦန္ေတြ၊ ကမာၻၾကီးတစ္ခုလံုး၊ သဘာဝတရားၾကီးတစ္ခုလံုးက သြပ္သြပ္ခါပဲ။ လူသားကေတာ့ စိတ္ဝင္စားဖို႔ အေကာင္းဆံုးပဲ။ အေတာ္ဆံုးဆိုရင္ ေၾကးတံဆိပ္ တမန္ေတာ္ေလာက္ရွိတယ္။ အညံ့ဆံုးကေတာ့ ေျပာခ်င္စရာ၊ ေတြးခ်င္စရာေတာင္ မေကာင္းဘူး။ အေတာ္ဆံုးေရာ အညံ့ဆံုးေရာ အားလံုးက ဟာသခ်ည္းပဲ။ အဲဒါေတာင္မွ သူက ခပ္တည္တည္နဲ႔ "ဘုရားသခင္ရဲ႕ အမြန္ျမတ္ဆံုးလက္ရာ" သူ႕ကိုယ္သူ ေခၚေသးတယ္။ က်ဳပ္ေျပာေနတာ အမွန္ေတြခ်ည္းပဲ။ အဲသလိုေခၚၾကတာလည္း အခုမွ မဟုတ္ဘူး။ ဟိုးေရွးကတည္းက ေခတ္အဆက္ဆက္ အဲသလိုေျပာျပီး အဲသလိုယံုၾကည္ခဲ့တာ။ ဘယ္သူမွလည္း ရယ္စရာေကာင္းတယ္လို႔ မထင္ၾကဘူး။

ေနာက္ျပီးေတာ့ ထပ္ေျပာရရင္ သူက သူ႕ကိုယ္သူ ဖန္ဆင္းရွင္ရဲ႕ အခ်စ္ေတာ္လို႔ ထင္ေနတယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္က သူ႕အတြက္နဲ႔ ဂုဏ္ယူတယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားတယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္က သူ႕ကို ခ်စ္တယ္လို႔ေတာင္ ထင္ေနေသးတယ္။ တစ္ညလံုးသူ႕ကို အျမဲတမ္း အရိပ္တၾကည့္ၾကည့္နဲ႔ ေစာင့္ေရွာက္ေနတယ္လို႔ေတာင္ ထင္ေနတာ။ ညတုိင္း ဖန္ဆင္းရွင္ကို ဝတ္ျပဳတယ္၊ ဟိုက ၾကားရတယ္လို႔လည္း ထင္ေနတယ္။ အူေၾကာင္ေၾကာင္ မႏုိင္ဘူးလား။ ဝတ္ျပဳရင္လည္း ရြံဖို႔ေကာင္းေလာက္ေအာင္ ဖန္ဆင္းရွင္ကို ဖားျပီး ခၽြဲတယ္။ ဖန္ဆင္းရွင္က အဲဒါမ်ဳိးၾကီးကို သေဘာက်တယ္လို႔ ထင္ေနတာ။ အကူအညီေတာင္းတယ္၊ နားပူနားဆာလုပ္တယ္၊ ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔ေျပာတယ္။ ေန႔တုိင္းပဲ။ သူဆုေတာင္းသမွ် တခါမွ် မျပည့္တာေတာင္မွဘဲ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အျပည့္နဲ႔ ယံုယံုၾကည္ၾကည္နဲ႔လုပ္တာ။ ေန႔တုိင္း ေန႔တုိင္း မေအာင္ျမင္တာေတာင္မွ အရင္လိုပဲ ဆက္ျပီး ဝတ္ျပဳေနတုန္းပဲ။ ဒီဇြဲကိုေတာ့ ေတာ္တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာရေလာက္တယ္။ ေနာက္တစ္ခု ေျပာလိုက္ဦးမယ္။ သူက သူ႕ကိုယ္သူ ေကာင္းကင္ဘံု ေရာက္မယ္လို႔ ထင္ေနတာဗ်ား။

သူ႕ကို အဲဒါေတြေျပာတဲ့ ခလစား ဆရာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီဆရာေတြက ငရဲျပည္ဆိုတာေတြ၊ ထာဝရ ေလာင္ေနတဲ့ မီးဆိုတာေတြ ရွိတယ္လို႔ သူ႕ကိုေျပာတယ္။ ျပီးေတာ့ ပဥာတ္ခ်က္ေတြကို မလိုက္နာရင္ အဲဒီကို သြားလိမ့္မယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ပဥာတ္ခ်က္ဆိုတာ ဘာေတြလဲ။ သူတုိ႔က စိတ္ဝင္စားဖို႔ သိပ္ေကာင္းတာပဲ။ က်ဳပ္ေနာက္မွ သူတို႔အေၾကာင္း နည္းနည္းခ်င္း ထပ္ေျပာဦးမယ္။

(ဆက္ရန္)

* Mark Twain ၏ Letters From The Earth ကို ဘာသာျပန္သည္ *

ကမာၻေျမမွ ေပးစာမ်ား (၁)

ဖန္ဆင္းရွင္ ပလႅင္ေပၚမွာထုိင္ျပီး စဥ္းစားေနတယ္။ သူ႕ေနာက္မွာက အဆံုးမရွိတဲ့ ေကာင္းကင္ဘံု၊ အေရာင္ေတြ လင္းလက္လို႔။ သူ႕ေရွ႕က အေမွာင္မည္းမည္း အာကာသ ဟင္းလင္းျပင္က နံရံတစ္ခုလို။ သူ႕ရဲ႕ ျမင့္မားလွတဲ့ ေမွ်ာ္စင္ၾကီးက ေတာင္ကမ္းပါးရံတစ္ခုလို အေပၚကို ထိုးေဖာက္လွ်က္။ သူ႕ရဲ႕ ဦးေခါင္းေတာ္က အေဝးက ျမင္ေနရတဲ့ ေနမင္းၾကီးကို အလွ်ံျငီးျငီးနဲ႔။ သူ႕ေျခေထာက္နားမွာေတာ့ ဧရာမ ျမင့္မားလွတဲ့ တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ သံုးဦး။ သူနဲ႔ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ အျမင့္က ေျခမ်က္စိေလာက္ထိပဲ ရွိတယ္။

ဖန္ဆင္းရွင္ စဥ္းစားလို႔ ျပီးသြားတာနဲ႔ "ငါကိုယ္ေတာ္ စဥ္းစားလို႔ျပီးျပီ၊ ရႈစားေလာ့!" လို႔ ေျပာလိုက္တယ္။

သူ႕လက္ကို ေျမွာက္လိုက္တယ္။ အဲဒီကေန ေနမင္းတစ္ေသာင္းစာေလာက္ရွိတဲ့ မီးေတာက္ေတြ ေရပန္းလို ထြက္က်လာျပီး အေမွာင္ထုကို လႊမ္းခ်ဳံသြားတယ္။ အလင္းေရာင္က တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဟိုးအေဝးၾကီးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားလိုက္တာ အေမွာင္ထုဆိုတာ စၾကာဝဠာရဲ႕ မ်က္ႏွာၾကက္မွာ လက္ေနတဲ့ စိန္ပြင့္ကေလးေတြေလာက္ပဲ က်န္ေတာ့တဲ့ အထိပဲ။

တစ္နာရီအၾကာမွာေတာ့ ဘုရားသခင္ရဲ႕ ညီလာခံကို ရပ္နားလိုက္တယ္။

တမန္ေတာ္ခ်ဳပ္ သံုးေယာက္လံုး ညီလာခံကေန တအံ့တၾသျဖစ္ျပီး စဥ္းစားစရာေတြနဲ႔ ျပန္လာၾကတယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ရွိမယ့္ေနရာကိုေပါ့။ တစ္ေယာက္ေယာက္ကေတာ့ စျပီး စကားေျပာေစခ်င္ၾကေပမယ့္ ဘယ္သူမွေတာ့ စျပီး မေျပာခ်င္ၾကဘူး။ အားလံုးက ဒီျဖစ္ရပ္ကို အင္မတန္ေဆြးေႏြးခ်င္ေပမယ့္ တျခားသူေတြ ဘယ္လိုထင္သလဲဆိုတာ မသိရေသးဘဲနဲ႔ေတာ့ ဘာမွမေျပာခ်င္ၾကဘူး။ ဒီေတာ့ ဘာမွ် မသက္ဆုိင္တဲ့ ေရာက္တတ္ရာရာေတြ ေလွ်ာက္ေျပာေနၾကရင္း ဘယ္မွ်မေရာက္ဘဲ အခ်ိန္ကုန္လာတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်မွ တမန္ေတာ္ ေစတန္က (သူ႕မွာ အမ်ားၾကီးရွိတဲ့) သတၱိေမြးျပီး စေျပာလုိက္တယ္။ "က်ဳပ္တို႔အားလံုး ဘာေျပာခ်င္ေနၾကမလဲဆိုတာ အားလံုးအသိဘဲ။ ဒီေတာ့ အားလံုးသေဘာတူရင္ ဘာမွ ဟန္ေဆာင္မေနဘဲ စလိုက္ၾကရေအာင္။" လို႔ ေျပာတယ္။

လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ေထာက္ခံစာျဖင့္ ဝယ္ယူရ႐ွိႏုိင္ေသးေသာ အမွန္တရား (ျမင့္သန္း)

ဘရွင္ေအာင္ေသတယ္။ ဒါကျပသနာမဟုတ္ဘူး။ လူအားလံုးသည္ ေသမ်ဳိးျဖစ္သည္လို႔ အယ္ရစ္ေတာ္တလ္က မေနႏုိင္မထုိင္ႏုိင္နဲ႔ ယုတၱိေဗဒရယ္လို႔ဆိုျပီး၊ ခုိင္မာတဲ့အဆိုတစ္ရပ္ ထုတ္ျပလိုက္ကတည္းက ဘယ္သူကမွ် အခ်ိန္ကုန္ခံျပီး မျငင္းခဲ့ေလေတာ့ လူမွန္ရင္ ေသခ်င္သည္ျဖစ္၊ မေသခ်င္သည္ျဖစ္ေစ၊ ေသေတာ့ ေသေနၾကရေသးတာပဲ။ ေသတာဟာ ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္သလိုေနတဲ့သူေတြ၊ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနတဲ့လူေတြ၊ သံသရာကိုေမွ်ာ္ကိုးျပီး ထီထိုးေနၾကတဲ့လူေတြ။ ဘယ္လိုမ်ဳိးျဖစ္ျဖစ္။ လူရယ္လို႔ ပစ္ခ်ခံထားလိုက္ၾကရကတည္းက အကုန္ေသၾကရေတာ့တာခ်ည္းပဲ။ ဒီေတာ့ ဘရွင္ေအာင္လည္း လူ႕အျဖစ္ကေန မတားႏုိင္ မဆည္းႏုိင္နဲ႔ ေသလိုက္ရေတာ့တယ္။ ေျပာခဲ့ျပီးတဲ့အတုိင္း ဒါက ျပသနာမဟုတ္ဘူး။ ျပသနာက သင္းရဲ႕ အသုဘကိုလာတဲ့လူေတြက ျပသနာ။ မေသႏုိင္ၾကေသးတဲ့ လူေတြကသာ ျပသနာ။

ဘရွင္ေအာင္က မေၾကာင့္မက်နဲ႔ ေသရတာပါ။ စားရမဲ့မဲ့ ေသာက္ရမဲ့မဲ့နဲ႔ ေသရတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သနားစရာလို႔ ေျပာရမွာပဲ။ ေျပာလည္းေျပာၾကတယ္။ ဒီေတာ့လည္း မေၾကာင့္မၾကနဲ႔ေသရတဲ့ ဘရွင္ေအာင္ ေသတာဟာ ဝမ္းနည္းစရာ သိပ္မရွိဘူး။ သိပ္မရွိဘူးဆိုလို႔ နည္းနည္းသနားစရာလို႔လည္း ေျပာမျဖစ္ျပန္ဘူး။ သနားတာဟာ သနားတာပဲ။ သနားတယ္ဆုိတာက ပဲၾကီးေလွာ္ဝယ္သလို အနည္း၊ အမ်ား တြက္လို႔ရတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီလို မေျပာခ်င္ဘူး။ ဘရွင္ေအာင္က သနားစရာေကာင္းတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ျမင္တယ္။ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ သနားတယ္ဆိုတာက ေပ်ာ့ည့ံတဲ့လူေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့စိတ္မ်ဳိး။ ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ ကၽြန္ေတာ္က ေပ်ာ့ညံ့စိတ္မထားမိေအာင္ ေနတယ္။ သနားစိတ္မရွိေအာင္ေနတယ္။ ဘရွင္ေအာင္နဲ႔ၾကေတာ့ သနားသလိုျဖစ္မိတယ္။ မင္းေဆြကေတာ့ သနားစိတ္ေပၚပံုမရဘူး။ ဘရွင္ေအာင္အေၾကာင္း ေျပာၾကတုိင္း ဒီေကာင္က ညံ့လည္းညံ့ပါတယ္လို႔ေျပာတယ္။ တစ္ခါတေလေတာ့ ဘရွင္ေအာင္ဘက္က ေတြးမိျပီး စိတ္နာနာနဲ႔ မင္းေဆြက ေျပာေသးတယ္။ ဒီေကာင္မွ သူ႕အေဖ ေျခရာနင္းတဲ့အေကာင္လို႔ေျပာတယ္။ အေဖေျခရာနင္းတဲ့သား ျမတ္တယ္၊ ဘာတယ္ ညာတယ္လို႔ လူေတြကေတာ့ ေျပာတာပဲ။ ဒီေနရာမွာေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ သူ႕အေဖလည္း သူ႕လိုပဲ။ ဒီေတာ့လည္း မင္းေဆြစကားနဲ႔ ေျပာရရင္၊ ဘရွင္ေအာင္က ခပ္ညံ့ညံ့ပဲလို႔ ေျပာရ႐ံုပဲ။

PHAEDO / ပေလတို၏ ဖိဒလ ဇာတ္ထုပ္ (၁)

ပေလတိုရဲ႕ ဖီဒိုကို ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ ဖတ္ျဖစ္တယ္။ ပထမတစ္ေခါက္နဲ႔ တစ္ႏွစ္တိတိ ျခားတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အထင္ ပေလတိုရဲ႕ စာမ်ဳိးဟာ ႏွစ္တိုင္းႏွစ္တုိင္း ျပန္ဖတ္ၾကည္သင့္တဲ့ စာအုပ္မ်ဳိးေတြလို႔ ထင္တယ္။ ပထမတစ္ေခါက္နဲ႔ ဒုတိယတစ္ေခါက္ နားလည္ပံုခ်င္းသာကြာတာမဟုတ္ပဲ အသိသစ္ေတြပါ ပိုျပီးရတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဖီလိုဆိုဖီမွာ တျခားဘာသာရပ္ေတြလို စာအမ်ားၾကီး ဖတ္စရာမလိုဘဲ တစ္အုပ္ထဲကို အၾကိမ္ၾကိမ္ဖတ္ျပီး ထပ္ကာထပ္ကာစဥ္းစားလို႔ရတာ ေပ်ာ္စရာတစ္ခုလို႔ထင္တယ္။ အခု ဖီဒိုကို ဒုတိယအၾကိမ္ ဖတ္ျပီး ကိုယ္နားလည္မိသေလာက္ ျပန္ေရးၾကည့္ထားတယ္။ အခုလိုေရးတာဟာ မဖတ္ရေသးတဲ့သူေတြကို ဒီဟာဒီလိုရွိတယ္ကြ ဆိုျပီး ဆရာလုပ္ခ်င္တာမဟုတ္ဘဲ ဖတ္ျပီးသားသူေတြနဲ႔ နားလည္ပံုခ်င္း ဖလွယ္ခ်င္တာ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဖီဒို မဖတ္ရေသးတဲ့သူေတြ အရင္ ဖတ္ၾကည့္ၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

ဖီဒုိကို 360 ဘီစီေလာက္မွာ ေရးတယ္လို႔ ယူဆရတယ္။ ပေလတို ဒီစာေတြေရးတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆိုခေရးတီးက ေသျပီးသြားျပီ။ ဇာတ္လမ္းက ေအသင္သား ေမာင္ဖီဒို Phlius ျမိဳ႕ေရာက္ေနတုန္း သူ႕ကို ဆိုခေရးတီး ေသသြားတဲ့အေၾကာင္း ဝိုင္းေမးၾကလို႔ ဖီဒုိက ေနာက္ေၾကာင္းျပန္တာပဲ။ ဆိုခေရးတီး မေသခင္ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္မွာ သူလည္းရွိေနတယ္။ ေျပာရရင္ ဒီ ဇာတ္ထုပ္က ဆိုခေရးတီးရဲ႕ ေနာက္ဆံုးစကားေတြပဲ။ ဒီေတာ့လည္း ေျပာၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရာက ေသျခင္းတရားနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အေၾကာင္းေတြပဲ။ ေသရေတာ့မယ္ ဆိုတာေတာင္ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေသျခင္းတရားအေၾကာင္း ေဆြးေႏြးေနႏုိင္တဲ့ ဆိုခေရးတီးဆိုတာ စံျပေတြးေခၚရွင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရလိမ့္မယ္။ ဆိုခေရးတီးရဲ႕ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ပညာအေပၚထားတဲ့ သေဘာထားကို Apology မွာ ပုိျပီးေတြ႕ရတယ္။ ထားေတာ့။ ဖီဒို အေၾကာင္းပဲ ေျပာရေအာင္။

ဖ်ားေနတယ္

ဖ်ားေနတယ္။ အခုလိုဖ်ားနာေနေတာ့လည္း ကိုယ့္မွာ ခႏၶာၾကီးကို လြယ္ထားရလို႔ ဒုကၡဆိုတာ လိုက္လာတာပါလားဆိုျပီး သဘာဝတရားၾကီးကိုေတာင္ အျပစ္ဖို႔ခ်င္ေသးရဲ႕။ အမွန္ကေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ မဆင္မျခင္ ေသာင္းက်န္းျပီး ျဖစ္တာပါ။ ေသာက္စားမူးယစ္တာေတြ မ်ားေတာ့လည္း ဘယ္ခံႏုိင္ေတာ့မလည္း။ အခုလို ဖ်ားတုိင္း ေနာက္ဆို က်န္းမာေအာင္ ေနေတာ့မယ္ဆုိတဲ့ စိတ္ကူးဝင္မိတယ္။ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေသရမွာလည္း ေၾကာက္ေသးတာကိုး။ အို၊ နာ၊ ေသ ေဘး ေျပးမလြတ္ဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္ မဟုတ္လား။ ေသျပီး ျပီးတာပဲကြာလို႔ ကိုယ္ေတြ ေတြးၾကည့္ထားသလုိ မွန္ေနရင္ေတာ့ အေၾကာင္းမဟုတ္၊ (ေသတယ္ဆိုတာကလည္း ေတြးၾကည့္လို႔ပဲရတာမ်ဳိး) အဘိဓမၼာဆရာမ်ား ေျပာသလို ေနာက္ဘဝဆိုတာေတြ ရွိေနမွ အခက္။ မသကာ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္အိမ္သာမွာ ပက္က်ိသြားျဖစ္ေန ဘယ့္ႏွယ့္ လုပ္မတုန္း။ ဖ်ားတ့ဲ နာတ့ဲအခ်ိန္ အဲဒါေတြ ေတြးၾကည့္ျပီးေတာ့လည္း ပူမိတတ္ေသးတယ္။ ဒီေတာ့လည္း ငါ ေနာက္ဆို ဆင္ျခင္မွဆိုတဲ့ အေတြးမ်ဳိးက ဝင္လာျပန္ေရာ။

ဆင္ျခင္တယ္ဆုိလို႔ ေနာက္ဘဝ ပက္က်ိျဖစ္မယ့္အေရး ေတြးပူျပီး ဝိပႆနာဥာဏ္စဥ္ေတြ ဆင္ျခင္လိမ့္မယ္လို႔ မထင္လိုက္နဲ႔ဦး။ ဒါမ်ဳိးက ပါရမီထက္သန္ျပီး ပညာဥာဏ္သမာၻ အင္မတန္ရင့္က်က္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္မ်ဳိးမွ နားလည္ႏိုင္တာမ်ဳိး။ ကိုယ္ေတြ တတ္ထားတဲ့ ဆိုကေရးတီးသည္ ေသမ်ဳိးျဖစ္သည္ ဆိုတဲ့ ေလာ့ဂ်စ္ေလာက္နဲ႔ ဘယ္ရမွာတုန္း။ ဒီေတာ့ကာ ကိုယ္ဆိုလိုတဲ့ ဆင္ျခင္ျခင္းဆိုတာ ဘာလဲ၊ ထပ္ရွင္းရျပန္ေတာ့တယ္။

ျမစ္

Immigration က ထြက္လာမလို႔လုပ္ေတာ့ သူကလက္လွမ္းျပတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း လက္ေထာင္ျပလုိက္ျပီး ခဏေစာင့္လို႔ေျပာလိုက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔အတူတူ ေလယာဥ္စီးလာတဲ့ တစ္ေယာက္ကို ႏႈတ္ဆက္ေနတာ။ ယဥ္ေက်းတဲ့ တိုင္းျပည္ကလူေတြက တစ္ေယာက္ကိုတစ္ေယာက္ မႏႈတ္ဆက္ပဲ လမ္းမခဲြၾကဘူးမဟုတ္လား။ ေလးစားတဲ့သေဘာ၊ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့သေဘာ၊ ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာကို နားလည္ပါတယ္လို႔ ျပတဲ့သေဘာပဲ။ ႏႈတ္ဆက္ျပီးေတာ့ ထြက္လာေတာ့ သူက လမ္းေလွ်ာက္လာျပီး ျပံဳးစိစိနဲ႔ေျပာတယ္။ နင္ဒီအကၤ်ီဝတ္တုန္းပဲလားတဲ့။ သူေျပာေတာ့မွပဲ သတိထားမိတယ္။ အခုဝတ္လာတာ မႏွစ္က သူလက္ေဆာင္ဝယ္ေပးတဲ့ အကၤ်ီ။ ငါကနင့္လို သူေဌးသမီးမဟုတ္ေတာ့ ဒီလိုေစ်းၾကီးတဲ့ အကၤ်ီမ်ဳိး အမ်ားၾကီးမဝယ္ႏုိင္ဘူး။ ခဏခဏ ျပန္ျပန္ဝတ္ရတယ္။ လို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ သူက ရယ္တယ္။ ေနာက္ ကၽြန္ေတာ္ကပဲ နင္အရပ္ရွည္လာတယ္ လို႔ေျပာလုိက္တယ္။ သူက မ်က္ေစာင္းထုိးၾကည့္ျပီးေတာ့ လွ်ာမရွည္နဲ႔ သြားမယ္ဆိုျပီး လွည့္ထြက္လာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ရယ္ျပီး သူ႕ေနာက္ကို လိုက္သြားတယ္။ သူနဲ႔ ယွဥ္ျပီးေလွ်ာက္ရင္းနဲ႔ သူ႕ကို ဘာနဲ႔သြားၾကမွာလဲ၊ တကၠဆီနဲ႔လား လို႔ေမးလိုက္ေတာ့ သူက ငါ့မွာ ကားပါတယ္ဆိုျပီး ၾကြားတဲ့သေဘာနဲ႔ ကားေသာ့ကို လက္ညွိဳးမွာလွည့္ျပတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ေအာ္ နင္ေတာင္ ကားေမာင္းတတ္ျပီကိုး၊ ယာဥ္ထိန္းရဲေတြ အလုပ္မ်ားေတာ့မွာပဲလို႔ ေျပာလိုက္ေတာ့ သူက ရယ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အျမဲသူ႕ကို ဒီလိုပဲ စ,ေနၾက။ နင္ဟာေလ လို႔ ေျပာျပီး ဘာမွဆက္မေျပာဘူး။ ျပီးေတာ့မွ ဟိုမွာေရာက္ျပီလို႔ ေျပာျပီး ခပ္လွမ္းလွမ္းက အနက္ေရာင္ ကားတစ္စီးကို လက္ညွိဳးထိုးျပတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အိတ္ကို ကားေနာက္ခန္းမွာထည့္ျပီး အေရွ႕ခန္းမွာ ဝင္ထုိင္လိုက္တယ္။

ကားေမာင္းလာေတာ့ အေရွ႕ခန္းမွာ ျငိမ္ျငိမ္ေလးထိုင္ေနျပီး ျမိဳ႕က လမ္းေတြကို ေငးၾကည့္ေနမိတယ္။ ျပီးမွ သူ႕ကိုလွည့္မၾကည့္ပဲ အန္ကယ္တို႔ေကာ ေနေကာင္းရဲ႕လားလို႔ ေမးလိုက္တယ္။ သူက အင္း လို႔တိုတိုပဲ ျပန္ေျဖတယ္။ သူ႕ကိုလွည့္ၾကည့္ေတာ့ ကားေမာင္းတဲ့ လမ္းမွာ အာ႐ံုစိုက္ေနတဲ့ပံုပဲ။ ေမာင္းေလ့မရွိေသးတ့ဲသူေတြ ေမာင္းတ့ဲပံုစံမ်ဳိး။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ဒက္ရွ္ဘုတ္ထဲမွာေတြ႕ကို စီဒီတစ္ခ်ပ္ကို ထည့္ၾကည့္လိုက္တယ္။ The Beatles အယ္လ္ဘမ္တစ္ခ်ပ္ပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ၾကိဳက္တတ္မွန္းသိလုိ႔ သူတမင္ထည့္ထားတာျဖစ္မယ္။ သူက အျမဲတမ္း အလုပ္လုပ္ရင္ အဲလို ၾကိဳေတြးျပီး လုပ္ေနၾက။ သူ႕အေမဆီက ရတဲ့ အေမြလို႔ဆိုရမယ္။ သူ႕အေမၾကီးက စီးပြားေရးသမား။ ေအာင္ျမင္တယ္၊ ကြက္ေက်ာ္ျမင္တတ္တယ္။ အရာရာဟာ အက်ဳိးေၾကာင္းသင့္ စီစဥ္တက် ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာကို လက္ခံထားတဲ့ လူစားမ်ဳိး။ ကၽြန္ေတာ္လည္း သီခ်င္းနားေထာင္ရင္း ျမိဳ႕ကိုေငးၾကည့္ေနတယ္။ ျမိဳ႕ကေတာ့ ဘာမွမေျပာင္းလဲဘူး။ ဒီလမ္းေတြ ဒီအေရာင္ေတြပဲ။ ကၽြန္ေတာ္က သူတို႔ျမိဳ႕ကို တစ္ႏွစ္တစ္ခါလုိလုိ လာေနၾက။ ရန္ကုန္ ေႏြအပူဒဏ္ကို ေရွာင္တဲ့သေဘာရယ္၊ အပန္းေျဖခရီးထြက္တဲ့သေဘာမ်ဳိးရယ္ပဲ။ လာရင္လည္း အျမဲတမ္းသူတို႔အိမ္မွာပဲ တည္းတယ္။ အေဖက သူ႕အေဖၾကီးနဲ႔ ရင္းႏွီးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ခရီးထြက္ခ်င္တယ္ေျပာေတာ့ အေဖက သူတို႔ အိမ္မွာတည္းကြာဆိုျပီး လမ္းညႊန္ေပးလိုက္တာ။ ေနာက္ႏွစ္ေတြက်ေတာ့လည္း သူတို႔အိမ္နဲ႔ ရင္းႏွီးသြားေတာ့ အေဖေျပာစရာေတာင္ မလိုေတာ့ဘဲ အဲဒီမွာပဲ တည္းျဖစ္သြားတယ္။

On Death

“When we are, death is not come, and, when death is come, we are not.”

-Epicurus, Letter to Menoeceus

Death is one of the most mysterious things on the universe. It is asked by many people and many thinkers but a certain answer is never known. There are many questions left unanswered in curious minds of human. What is death like? Is there life after death? What will happen if you die? Do you suffer death or do you suffer just pain? Now, I will try to explore the most important questions about death in this paper. Is there life after death? My response will be “No”. I believe there is no life after death.

I even find the question itself is somewhat ridiculous. If we take the meaning of “death” in common sense, it means “the end of life.” Therefore, the question become “Is there life after the end of life?” (Rosenberg, 30) The answer will be obviously no. It is like saying “What happens in the movie after it ends?” which is nonsense. Even if we change the question to something like “Do I have life after death?” or “Will I live after death?” it is still a nonsense question. Therefore, we need to clarify the notions “I” and “death”. What do they exactly mean? What exactly is a person? How do we define death?

Commanding Heights

အမွတ္တမဲ့ဆို အင္မတန္ ပ်င္းဖို႔ေကာင္းတဲ့ စာအုပ္လို႔ ထင္ခ်င္စရာပဲ။ ထူကလည္း အထူၾကီး။ ဘာသာရပ္ကလည္း Political Economy ဆုိေတာ့ scholar ေတြအတြက္ပဲ ေရးထားတယ္လို႔ ထင္မွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ရက္ေလာက္ အခ်ိန္ေပးဖတ္လိုက္ေတာ့ အရသာ ေတြ႕သြားတယ္။ Academic ေတြသာ အဖတ္မ်ားတယ္ဆုိေပမယ့္ သာမန္ လူပိန္းနားလည္ေအာင္ ေကာင္းေကာင္းေရးထားတယ္။ ေဟာ့ကင္းရဲ႕ နာမည္ၾကီးတဲ့ Brief History of Time လိုမ်ဳိး ဒီစာအုပ္မွာ သမုိင္းကို သကၠရာဇ္ေတြနဲ႔ မ႐ႈပ္ေထြးေအာင္၊ စီးပြားေရးကို ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ မ်က္စိ မေနာက္ေအာင္ ေရးထားတယ္။ ဖတ္ရတာ အရမ္းၾကီး မေလးသလို ေပါ့ရႊတ္ရႊတ္ အေပၚယံေတြခ်ည္းပဲလည္း မဟုတ္ဘူးရယ္။

ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီး ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ဘယ္လို ေျပာင္းလဲသလာျပီးေတာ့ အခုအေျခအေနထိ ဘယ္လို ျဖစ္လာသလဲဆိုတာ ေျခရာခံထားတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ ထူးျခားတာက သမိုင္းကို personal level အထိ ေလွ်ာ့ခ်ထားတာပဲ။ ႏုိင္ငံတစ္ခုရဲ႕ ကံၾကမၼာကို အဆံုးအျဖတ္ေပးရာမွာ ႏုိင္ငံရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ policy maker ေတြရဲ႕ အေရးၾကီးပံုကို ေတြ႕ႏုိင္တယ္။ ဖတ္ရတဲ့ အခန္းတုိင္းမွာ အဓိကဇာတ္ေဆာင္ေတြက အဲဒီေခါင္းေဆာင္ေတြပဲ။ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းေတြ သူတို႔ကို လႊမ္းမိုးတဲ့ ideology ေတြ အေၾကာင္းပဲ ရွင္းျပသြားတယ္။ ဒီထဲမွာ တစ္ခု သတိရမိတာက အေျပာင္းအလဲတစ္ခု (ဥပမာ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ခု ဆိုပါေတာ့) စျဖစ္ဖို႔ရာ လုိအပ္ခ်က္ သံုးခုရွိတယ္။ Idea ရယ္၊ စလုပ္မယ့္ “လူ” ရယ္၊ အဲဒီသူ စ,ႏိုင္ဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေနရယ္ပဲ။ အဲဒီ သံုးခုစလံုး ျပည့္စံုမွသာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။