ေအာက္မွာ ေနရာလြတ္ေတြ အပံုၾကီးရွိတယ္ (ျမင့္သန္း)

ပါေမာကၡ ဖင္း(န)မဲင္း Richard Feynman က ၁၉၅၉ က ေဟာေျပာခဲ့တဲ့ နာမည္ေက်ာ္ There’s Plenty of Room at the Bottom ကို ကၽြန္ေတာ္ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္က်မွ ၾကားဖူးတယ္။ မဆီမဆုိင္ေျပာတဲ့သူက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေရွးေဟာင္းဂရိ အေတြးအေခၚ သင္ၾကားတဲ့ ပါေမာကၡ မီေလာ့(စ) ဆုိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးပဲ (ခုေတာ့ ဆံုးသြားရွာျပီ)။ ဘာမွ်ေထြေထြ ထူးထူးမေျပာဘဲ ရွာဖတ္ၾကည့္ၾကစမ္းလို႔ပဲ ေျပာတယ္။ အဲဒီတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆယ္ေယာက္ေလာက္ရွိတယ္။ စာၾကည့္တုိက္မွာ သြားေကာ္ပီကူးျပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး စာၾကည့္တုိက္ထဲက ေကာ္ဖီဆုိင္မွာ ေကာ္ဖီေသာက္ရင္း ဖတ္ၾကည့္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အခ်င္းခ်င္း တစ္ေယာက္မ်က္ႏွာ တစ္ေယာက္ၾကည့္ျပီး ေခါင္းခါမိၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေလ့လာေနတဲ့ အေၾကာင္းအရာ အေၾကာင္းရပ္ေတြနဲ႔ ဘာမွမဆိုင္ဘူး။ ဖင္း(န)မဲင္းက ႐ူပေဗဒ အေျခခံနဲ႔သိပၸံပညာအေၾကာင္း ေဟာေျပာခဲ့တာ။ ေနာက္တစ္ပတ္ၾကာေတာ့ အဖိုးၾကီး မီေလာ့(စ)ကို ေမးၾကည့္ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ သူက “ငါေျပာခ်င္တာ ဖင္း(န)မဲင္းရဲ႕အျမင္မွာ အေျခခံေပးတဲ့ သူ႕ ေကာန္တက္(စ) Context အတုိင္းမဟုတ္ဘူး။ ဒႆနိကေဗဒ၊ ဒႆနစနစ္ေတြ အေျခအေနေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာလည္း ေအာက္ေျခမွာ ေနရာလြတ္ေတြ ရွိေသးတယ္။ ျဖည့္စရာေနရာေတြက်န္ေသးတယ္။ ျဖည့္ႏိုင္တာျဖည့္ဖို႔ပဲ” လို႔ ေျပာျပီး သူရဲ႕ဆိုလိုရင္းကို ရွင္းျပတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဖင္း(န)မဲင္းရဲ႕အျမင္ကို ေထာက္ခံရင္း တျခားတစ္ဖက္က ၾကည့္တာပဲ။

ေနာက္ ငါးႏွစ္ေလာက္ၾကာေတာ့ ဥေရာပမွာ ဘာသာစကား၊ ဘာသာေဗဒအေၾကာင္း ေလ့လာေနတုန္း ဒီစကားကို ထပ္ၾကားရျပန္တယ္။ ဒီတစ္ခ်ီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ရိပ္မိေနျပီ။ ခင္ဗ်ားဆိုလုိတာ ဘာသာေဗဒရဲ႕အေျခခံမွာ ျဖည့္ႏုိင္တဲ့ေနရာလြတ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိေနေသးတယ္ဆုိတာပဲ မဟုတ္လားလို႔ ကထိကမၾကီးကို ေမးလုိက္မိတယ္။ သူက ဝန္ခံတယ္။ အေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ့ မသိၾကလုိ႔ ၁၉၈၄ ခုႏွစ္မွာ ကၽြန္ေတာ္ ၾကံဳခဲ့ရသလို အေျပးအလႊားစာၾကည့္တုိက္သြားျပီး ရွာေဖြဖတ္ခဲ့ၾကရတယ္။ ဖင္း(န)မဲင္းရဲ႕ ေဟာေျပာခ်က္ေခါင္းစဥ္က ဒီေရြ႕ဒီမွ်နဲ႔ မျပီးဘူး။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ထပ္တုိးရျပန္တယ္။ ၂၀၀၅ မွာ မဟာဗ်ဴဟာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပညာရွင္ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးတစ္ဦးက ရွင္းျပေနတုန္း ညႊန္းျပန္တာ ၾကားရျပန္တယ္။ သူက ပညာရွင္ဆိုေပတဲ့ တကၠသိုလ္ပညာရပ္ဆုိင္ရာ အေဆာက္အအံုထဲက လာတာမဟုတ္ဘူး။ အခ်က္အလက္ ေကာက္ခံေရး စိစစ္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာပုိင္းကလာတာ။ ဥေရာပစစ္ေအးကာလရဲ႕ အေတြ႕အၾကံဳေတြ ရွိခဲ့တဲ့လူ။ ဟုိတယ္က သူ႕အခန္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေလးငါးေယာက္နဲ႔ စကားေျပာရင္း ရွင္းျပတုန္း ဖင္း(န)မဲင္းေျပာတာ ၾကားဖူးတယ္မဟုတ္လို႔ အစခ်ီရင္း ေျပာျပန္တယ္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ ဖင္း(န)မဲင္းရဲ႕ ေခါင္းစဥ္လိုပဲ။ ေကာန္တက္(စ)ကေတာ့ မတူဘူး။ ေအာက္မွာေနရာလြတ္ေတြ အပံုၾကီးရွိေနတယ္လို႔ သတိေပးတာပဲ။

လူႏွင့္သူ၏လိုအပ္မႈ (ျမင့္သန္း)

ေနာက္ဆံုးေတာ့ အစည္းအေဝးခန္းထဲက ေအဒရီယံနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ထြက္လာခဲ့တယ္။ အခန္းရဲ႕ ျပင္ဘက္နားေရာက္တာနဲ႔ ဘာနဘီနဲ႔ ေတြ႕တယ္။ ဘာနဘီက အေရးၾကီးတဲ့လူေတြအတြက္ လံုျခံဳေရးတာဝန္ ယူရတဲ့လူ။ အရင္က ကမာန္ဒို လုပ္ခဲ့ဖူးေတာ့ အလုပ္က ထြက္ခြင့္ရတာနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ လံုျခံဳေရးကုမၸဏီကေလး ေထာင္တယ္။ အေပါင္းအသင္း အဆက္အသြယ္ေကာင္းေတာ့ ေအာင္ျမင္တယ္။ တကၠသိုလ္က ဘြဲ႕ရထားတဲ့သူမို႔လည္း အေျမာ္အျမင္ရွိတယ္ ေျပာရမွာပဲ။ ေအဒရီယံနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏွစ္ေယာက္သား အားတ့ဲအခါ အခ်ိန္ပိုင္းသင္ၾကားေပးတ့ဲ သင္တန္းေတြလည္း ၾကိဳးစားတက္ေလ့ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သင္တန္းေတြက အိုင္က်ဴစစ္ျပီးမွ လက္ခံေတာ့ ဘာနဘီ တက္ခြင့္ရတာကို ၾကည့္တာနဲ႔ သူ႕ အနည္းဆံုး အုိင္က်ဴဘယ္ေလာက္ရွိမယ္ဆိုတာ ေတြးလို႔ရတယ္။ ခုခ်ိန္အထိ တစ္မိနစ္ကို စာလံုးေရ သံုးရာ၊ သံုးရာ့ငါးဆယ္ေလာက္ ဖတ္ေနႏိုင္ ေသးတယ္ဆိုကတည္းက ဘာနဘီဟာ လူညံ့ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ ဖက္မဟုတ္ေပတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေလးစားတဲ့ မိတ္ေဆြေကာင္းတစ္ေယာက္ပဲ။ ဘာေၾကာင့္မွန္းေတာ့ မသိဘူး။ တျခား လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အသက္ရွင္ေနႏိုင္ေရးဟာ သူ႕မွာ တာဝန္ရွိတယ္ဆိုတာ ယံုယံု ၾကည္ၾကည္ လက္ခံထားတဲ့ လူတစ္ေယာက္ပဲ။ တစ္ခါတေလ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သိခ်င္တာကေလးေတြ သိခ်င္တဲ့ အဆက္အသြယ္ေတြ သူ႕ဆီက ရႏုိင္တယ္။ အလုပ္ျပီးသြားၾကျပီလားလို႔ေမးရင္း ကလယ္ေတာ့ ဟိုဖက္အခန္းထဲမွာ ရွိတယ္လို႔ သူက လွမ္းေျပာတယ္။ ကလယ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔အဖြဲ႕ရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴး။

ျပီးသြားျပီကြာ။ ျပီးသြားတာပဲ ေက်းဇူးတင္ေနရေသးတယ္လို႔ ေအဒရီယံက ျပန္ေျဖလုိက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေတာင္ ဒီကိုေရာက္ေနတာ ႏွစ္ပတ္ ေက်ာ္သြားျပီလို႔ ဘာနဘီက ထပ္ေျပာျပီး ျပန္ၾကေတာ့မွာလား ေမးလုိက္တယ္။ ေအဒရီယံက မေျဖဘူး။ ကၽြန္ေတာ့္ကို လွမ္းၾကည့္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း စိတ္ထဲမွာရွိတာ ဖြင့္ေျပာ လုိက္မိတယ္။ အလုပ္ကေတာ့ ျပီးျပီကြာ။ တစ္ေနရာရာ သြားခ်င္တယ္။ အိမ္ျပန္လည္း ႏွင္းဆီပင္ေတြေရေလာင္း။ ေၾကာင္ကို အစာေကၽြး။ ဒါပဲ လုပ္စရာရွိတယ္။ တစ္ေနရာရာကို သြားျပီး ဘာမွ်မလုပ္ဘဲ ထုိင္ေနခ်င္တယ္လို႔ ေျပာလိုက္မိတယ္။ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလိုပဲ ေအဒရီယံက ဒါကေတာ့ မိန္းမယူမိတဲ့ လူေတြရဲ႕ ဒုကၡတစ္ခုပဲ။ ခ်စ္ျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲအက်ဳိးတရားေတြကို ေပါ့ေပါ့တန္တန္ ေတြးခဲ့မိတဲ့လူေတြ ၾကံဳရတတ္တဲ့အက်ဳိးဆက္ေတြေပါ့ကြာလို႔ ေျပာျပီး ခဏရပ္ေနလိုက္တယ္။ ျပီးမွ မင္း စိတ္ကူးကိုေတာ့ ငါလည္း သေဘာအက်သား။ ငါေရာ လုိက္ခဲ့လို႔ရမလားလို႔ ေမးတယ္။ လုိက္ခ်င္လိုက္ခဲ့ေပါ့။ လိုက္တာမလုိက္တာက မင္းရဲ႕လြတ္လပ္ခြင့္။ မင္းရဲ႕အခြင့္အေရးပဲ။ ဒါေပတဲ့ ငါ့ရဲ႕စိတ္ကူးအတြက္ကေတာ့ တန္ရာတန္ေၾကး မင္းေပးရမယ္။ ပီႏိုႏြား တစ္လံုးေကာင္းေကာင္း မင္းဝယ္တိုက္ရမယ္လို႔ ေျပာေတာ့ ေအဒရီယံက ကၽြန္ေတာ့္ကို ဘာမွ်ျပန္မေျပာဘဲ ဘာနဘီကို ၾကည့္ျပီး ျပံဳးျပရင္း ကၽြန္ေတာ့္ဖက္ကို လက္ညွိဳးထိုးျပေနတယ္။ ျမင္ရဲ႕မဟုတ္လားလို႔ သူက ေျပာခ်င္တာပဲ။ ဘာနဘီကလည္း ျပံဳးတယ္။ ျပီးမွ သူက ဦးေႏွာက္ေရာင္းစားေနတဲ့လူ။ ဦးေႏွာက္အတြက္ အဖိုးအခကို မင္းေပးရမွာေပါ့လို႔ ေျပာရင္းရယ္တယ္။ ဒီေတာ့မွ ေအဒရီယံက အိုေကလို႔ ေျပာျပီး ဘယ္သြားမွာလဲလို႔ တစ္ဆက္တည္းေမးတယ္။

မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ အတိတ္ေမ့ေနတဲ့ လူ

ကၽြန္ေတာ္ အျပင္ထြက္ျပီး စာမေရးဖူးဘူး။ အိမ္မွာပဲ ေရးတာမ်ားတယ္။ လံုးဝကို မေရးဖူးတာေတာ့ မဟုတ္ဘူးရယ္။ အျပင္ေရာက္ေနတုန္း တစ္ေယာက္ေယာက္ကို ေစာင့္ေနတုန္း အခ်ိန္ေတြမ်ဳိးမွာ ေရးခဲ့ဖူးတယ္။ စာတစ္ပုဒ္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္လံုးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ေၾကာင္းစ ႏွစ္ေၾကာင္းစ အတိုအစေလးေတြ မွတ္စုသေဘာမ်ဳိးပဲ ေရးခဲ့ဖူးတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ စာေရးဆရာ တစ္ေယာက္တေလ ပန္းျခံတို႔ ေကာ္ဖီဆုိင္တုိ႔မွာ စာေရးေနတာ ေတြ႕ရဖူးတယ္။ ပန္းျခံလို ေနရာမ်ဳိးမွာ စာေရးတာက နားလည္ႏုိင္ေပမယ့္ ေကာ္ဖီဆုိင္လိုမ်ဳိး ဆူညံေနတဲ့ ေနရာမ်ဳိးမွာ စာေရးတဲ့သူေတြကို နားမလည္ႏုိင္ဘူး။ စာေရးဖို႔ဆိုတာ အာရံုစူးစိုက္ႏုိင္ဖို႔ လိုမယ္ေတာ့ ထင္တာပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အိမ္မွာေရးရင္ေတာင္ အသံဆူတဲ့ ေနခင္းပုိင္းမွာ မေရးတတ္ဘူး။ ညနက္တဲ့အခ်ိန္ရယ္ မနက္ခင္း အေစာၾကီးေတြရယ္ အဲလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွ ေရးလို႔ရတယ္။ တိတ္ဆိတ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြေပါ့။

ဒီေန႔ေတာ့ အျပင္မွာ စာတစ္ပုဒ္ေလာက္ ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ ေရးဖူးေအာင္လို႔ ေရးမယ္လို႔ စဥ္းစားမိလို႔ ပန္းျခံကို ထြက္လာခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ သူငယ္ခ်င္း တစ္ေယာက္ကလည္း အျပင္မွာ စာေရးရတာ ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာဖူးတယ္။ ပန္းျခံကိုေရာက္ေတာ့ ညေနေစာင္းေတာ့မယ္။ ေနသိပ္မျပင္းေတာ့တဲ့အခ်ိန္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ရဲ႕ ေႏြရာသီမွာ ေတာ္ရံုအေရးမၾကီးရင္ ကၽြန္ေတာ္က အျပင္မထြက္ဘူး။ ေနပူရင္ လူ႕ရဲ႕စိတ္က ဂနာမျငိမ္နဲ႔ အလိုလိုေနရင္း စိတ္တုိသလိုလို စိတ္ညစ္သလိုလို ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနျမင့္ေလ အရူးရင့္ေလလို႔ ေျပာၾကတာ ေနမယ္။ ေနပူတဲ့ေန႔ေတြဆို ကၽြန္ေတာ္ အျပင္ထြက္ေလ့ မရွိဘူး။ ညေနေစာင္းခါနီးအခ်ိန္မွာေတာ့ ေနအပူရွိန္ ေလ်ာ့သြားရင္ ထြက္ျဖစ္တယ္။