Tuesday, March 12, 2013

Commanding Heights


အမွတ္တမဲ့ဆို အင္မတန္ ပ်င္းဖို႔ေကာင္းတဲ့ စာအုပ္လို႔ ထင္ခ်င္စရာပဲ။ ထူကလည္း အထူၾကီး။ ဘာသာရပ္ကလည္း Political Economy ဆုိေတာ့ scholar ေတြအတြက္ပဲ ေရးထားတယ္လို႔ ထင္မွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ တစ္ရက္ေလာက္ အခ်ိန္ေပးဖတ္လိုက္ေတာ့ အရသာ ေတြ႕သြားတယ္။ Academic ေတြသာ အဖတ္မ်ားတယ္ဆုိေပမယ့္ သာမန္ လူပိန္းနားလည္ေအာင္ ေကာင္းေကာင္းေရးထားတယ္။ ေဟာ့ကင္းရဲ႕ နာမည္ၾကီးတဲ့ Brief History of Time လိုမ်ဳိး ဒီစာအုပ္မွာ သမုိင္းကို သကၠရာဇ္ေတြနဲ႔ မ႐ႈပ္ေထြးေအာင္၊ စီးပြားေရးကို ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ မ်က္စိ မေနာက္ေအာင္ ေရးထားတယ္။ ဖတ္ရတာ အရမ္းၾကီး မေလးသလို ေပါ့ရႊတ္ရႊတ္ အေပၚယံေတြခ်ည္းပဲလည္း မဟုတ္ဘူးရယ္။

ဒုတိယကမာၻစစ္အျပီး ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ဘယ္လို ေျပာင္းလဲသလာျပီးေတာ့ အခုအေျခအေနထိ ဘယ္လို ျဖစ္လာသလဲဆိုတာ ေျခရာခံထားတယ္။ ဒီစာအုပ္မွာ ထူးျခားတာက သမိုင္းကို personal level အထိ ေလွ်ာ့ခ်ထားတာပဲ။ ႏုိင္ငံတစ္ခုရဲ႕ ကံၾကမၼာကို အဆံုးအျဖတ္ေပးရာမွာ ႏုိင္ငံရဲ႕ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ policy maker ေတြရဲ႕ အေရးၾကီးပံုကို ေတြ႕ႏုိင္တယ္။ ဖတ္ရတဲ့ အခန္းတုိင္းမွာ အဓိကဇာတ္ေဆာင္ေတြက အဲဒီေခါင္းေဆာင္ေတြပဲ။ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ေၾကာင္းေတြ သူတို႔ကို လႊမ္းမိုးတဲ့ ideology ေတြ အေၾကာင္းပဲ ရွင္းျပသြားတယ္။ ဒီထဲမွာ တစ္ခု သတိရမိတာက အေျပာင္းအလဲတစ္ခု (ဥပမာ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ခု ဆိုပါေတာ့) စျဖစ္ဖို႔ရာ လုိအပ္ခ်က္ သံုးခုရွိတယ္။ Idea ရယ္၊ စလုပ္မယ့္ “လူ” ရယ္၊ အဲဒီသူ စ,ႏိုင္ဖို႔ လံုေလာက္တဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္ အေျခအေနရယ္ပဲ။ အဲဒီ သံုးခုစလံုး ျပည့္စံုမွသာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ဆိုတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။


ခုနက ေျပာခဲ့သလုိပဲ သမိုင္းဖတ္စာအုပ္ေတြမွာလို အျဖစ္အပ်က္ေတြကို တန္းစီျပီး မေရးဘဲ သူတို႔ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္သလဲဆိုတာကို အဲဒီ သံုးခ်က္နဲ႔ ယွဥ္ျပီး ျပထားတယ္။ အဓိက မင္းသားကေတာ့ စစ္ေအးတိုက္ပြဲပဲ။ လက္ဝဲဝါဒနဲ႔ လက္ယာဝါဒ အာဏာျပိဳင္တဲ့ အေၾကာင္းကုိပဲ။ သမုိင္းဆိုတာလည္း ဒါပဲကိုး။ Ideology ကို အဓိကထားျပီး ေရးထားတဲ့အတြက္ abstract reasoning ေတာ့ အနည္းငယ္ လိုေကာင္းလိုမယ္။ ဖတ္ရင္းနဲ႔ မပ်င္းရေအာင္ fun facts ေလးေတြ ထည့္ထည့္ျပီး ေရးသြားတယ္။ ဥပမာ တိုနီဘလဲက Oxford မွာတုန္းက ႏိုင္ငံေရး စိတ္မဝင္စားခဲ့ဘဲ The Ugly Rumours ဆိုတဲ့ ေရာ့ခ္ band မွာ သီခ်င္းဆိုခဲ့တာတို႔၊ သူ႕အေမဆံုးသြားတုန္းက အိပ္ယာထဲမွာ တစ္ညလံုး ထိုင္ျပီး Bible ဖတ္ေနခဲ့တာတို႔ မ်ဳိးေတြပါတယ္။ အဲလို Fun Fact ေတြထည့္ထည့္ေရးတာ ဟားဗတ္ေက်ာင္းထြက္ေတြမွာ ေတြ႕ေတြ႕မိတယ္။ သန္႔ျမင့္ဦးမွာလည္းပါတယ္၊ Michael Sanders မွာလည္းပါတယ္။ ေက်ာင္းတုန္းက အဲလိုေရးရင္ အမွတ္ပိုရလို႔မ်ားလား။ ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ ေျပာေျပာေနတဲ့ Narrative Non-fiction ဆိုတာ အဲလိုေရးရတာလား မသိဘူး။

Documentary လိုမ်ဳိး HBO က ျပန္႐ိုက္ထားတာ ရွိတယ္ထင္တယ္။ Free Market ဆုိတာ ဘယ္ေလာက္ထိ free သင့္သလဲဆိုတဲ့ regulation ျပႆနာ၊ အေမရိကန္ရဲ႕ နာမည္ၾကီး fiscal cliff ဘတ္ဂ်တ္ကိစၥ၊ အာရွရဲ႕ က်ားေတြ နဂါးေတြ အေၾကာင္း၊ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စု ျပိဳကြဲတဲ့အေၾကာင္း၊ ဥေရာပ ဘဏ္ေတြရဲ႕ အေၾကြးသပြတ္အူ၊ စသည္ စသည္ျဖင့္ ဖတ္ရပါမယ္။ လမ္းေပၚက လူတစ္ေယာက္အတြက္ေတာ့ အဲဒါေတြ မသိလည္း အေရးမၾကီးပါ။ ဖတ္ထားရင္ေတာ့ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္မွာ၊ အင္တာနက္မွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကို Economist ၾကီးတစ္ေယာက္လို လူစံုတုန္း အာက်ယ္က်ယ္နဲ႔ ႐ႊီးမယ္ဆုိရင္ျဖင့္ လူအထင္ၾကီးခံရႏုိင္ပါတယ္လို႔ ထင္ပါေၾကာင္း။

No comments: