Thursday, May 20, 2010

ေအာ္ဂလီ

My thought is me: that is why I can't stop. I exist by what I think...and I can't prevent myself from thinking.
Jean-Paul Sartre, Nausea.


စားေသာက္ဆိုင္ထဲကို ဝင္လိုက္ေတာ့ ဆယ္နာရီထိုးဖို႔ ဆယ္မိနစ္လိုေသးတယ္။ စားပြဲထုိးကို သူ႕နာမည္ေျပာလုိက္ျပီး ၾကိဳမွာထားတဲ့ စားပြဲကို တန္းတန္းမတ္မတ္ပဲ သြားလိုက္တယ္။ မုိးေရထဲ လာရတာမို႔လို႔ သူ႕ကုတ္အကၤ်ီက နည္းနည္းစိုေနေပတဲ့ အရမ္းၾကီးေတာ့ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္မေနတာေတာ္ေသးတယ္။ သူ႕အေနနဲ႔ ဒီဆုိင္ကို ဆယ္နာရီအတိေလာက္ ေရာက္လာေအာင္ ထြက္ခဲ့တာ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူက ဒါမ်ဳိး ေစာင့္ဆုိင္းရတာေတြကို သိပ္မုန္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ထံုးစံအတုိင္း ခ်ိန္းထားရင္ ေနာက္က်တတ္တာကိုလည္း သူသိေနတယ္။ သူက ခ်ိန္းထားျပီးသား စကားကၽြံထားလို႔သာ လာရတာ သိပ္ေတာ့ လာခ်င္တာမဟုတ္ဘူး။ ခုလည္း သူက ေစာေရာက္ေနေတာ့ ဟိုအမ်ဳိးသမီး မလာမခ်င္း ပ်င္းပ်င္းရိရိနဲ႔ ေစာင့္ရဦးမယ္။ ဆယ္မိနစ္လံုးလံုး ဘယ္လုိအခ်ိန္ျဖဳန္းမလဲဆိုတာ သူေတြးရင္းနဲ႔ ဆုိင္ထဲကို ဟိုဟိုဒီဒီ ေလွ်ာက္ၾကည့္ေနမိတယ္။

Tuesday, May 18, 2010

လြင့္ေမ်ာေနေသာ ကမာၻၾကီး၏ အႏုပညာသည္တစ္ဦး

ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ကာလအတြင္းမွာ ေရးသားေနၾက ပံုစံအတုိင္း အခ်ိန္နဲ႔ ေနရာရဲ႕ အေရးပါမႈကို ေလွ်ာ့ခ်ထားသည္။ ဇာတ္ေကာင္ အိုႏိုသည္ ဇာတ္ေၾကာင္းကို ေျပာျပေနေသာ္လည္း တစ္ခါတစ္ရံတြင္ သူလည္း အသိခံအရာျဖစ္သြားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ သားတစ္ေယာက္၏ ဘဝ၊ ဖခင္တစ္ေယာက္၏ ဘဝ၊ အဘိုးတစ္ေယာက္၏ ဘဝ တို႔ကို တင္ျပသြားပံုမွာ ေလးစားဖြယ္ရာျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ျပန္လည္ သြားေရာက္ခဲ့ေသာ အခန္းမ်ားမွာ အေၾကာင္းရွိသကဲ့သို႔ အသိေပးေစခ်င္သည္မ်ားလည္း ပါသည္။ စာေရးဆရာ၏ ဘာသာစကား ကၽြမ္းက်င္မႈကို အတိုင္းသား ျမင္ေတြ႕ႏုိင္သည္။ ဝတၳဳရွည္တစ္ပုဒ္အတြင္း၌ ဝတၳဳတိုမ်ားစြာ ပါဝင္လာသည္။

မိုး

မိုးရာသီ ေရာက္ေတာ့မည္။ ပူျပင္းေတာက္ေလာင္ေနေသာ ပ်င္းရိဖြယ္ရာ ေႏြဥတုကို ေက်ာခိုင္းရန္ အသင့္ျဖစ္ျပီ။ နံနက္ ေစာေစာ စီးစီး ၾကားလိုက္ရေသာ မိုးျခိမ္းသံသည္ ေႏြဥတုကို ႏႈတ္ဆက္လုိက္ေသာ အသံေပလားဟုပင္ ထင္မိသည္။ ျငီးေငြ႕ဖြယ္ ေႏြရက္မ်ားကို ေက်ာ္ျဖတ္ျပီးေနာက္ မိုးရာသီသုိ႔ ေရာက္ေတာ့မည္။ ၾကည့္ေလ . . . အခုက်ေနတဲ့ မိုးေရစက္ေတြက ေခါင္းညိတ္ျပေနတယ္ မဟုတ္လား . . . ။

မိုးရာသီကို ငယ္ငယ္ကတည္းက ႏွစ္သက္သည္။ ေက်ာင္း စာစီစာကံုးတြင္ “အႏွစ္သက္ဆံုးရာသီ” ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ကို ျမင္လုိက္သည္ႏွင့္ မုိးသားတိမ္လိပ္မ်ားႏွင့္ မိုးေရစက္မ်ားကုိသာ ျမင္မိတတ္သည္။ (ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိ) မိုးရာသီ၏ အေငြ႕အသက္ကို ရလွ်င္ပင္ ၾကည္ႏူးမိသည္။ ေႏြရက္မ်ားတြင္ စိတ္အိုက္ေနခဲ့ေသာ အပူမ်ားကို မိုးေရမ်ားျဖင့္ ေဆးေၾကာပစ္လိုက္မည္။ ဘာေၾကာင့္မွန္းမသိ မိုးရာသီကို ကၽြန္ေတာ္ အလြန္သေဘာက်မိပါသည္။

Saturday, May 8, 2010

ေက်ာက္ခဲပူစီေပါင္း (ျမင့္သန္း)

ေနရပ္ေဟာင္းကို အလြန္ေအာက္ေမ့တာ၊ ေလးဘံုအပါယ္၊ ေလးဘံု အပါယ္ရြာထဲမွာ၊ ေနျမဲသာ၊ မ်ားသည္သတၱဝါ ။    ။
က်ဳိက္လတ္ ဦးျပဳံးခ်ဳိ
“ေတးဘုမၼာ”။

ခပ္လွမ္းလွမ္းက ေလွ်ာက္လာတဲ့ ေအာင္ထြန္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ လွမ္းျမင္ေနရတယ္။ ခင္ေမာင္က သူ႕လက္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ပခံုးကို လွမ္းျပီး တို႔လိုက္ရင္း ဘာစကားမွ် မေျပာဘဲ ေအာင္ထြန္းလာေနတဲ့ဘက္ကို အသာ ေမးေငါ့ျပတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ေခါင္းအသာညိတ္ျပလိုက္တယ္။ ေအာင္ထြန္းက လက္ဖက္ရည္ဆုိင္ေရွ႕ဆီမွာရပ္ျပီး ဟိုဟုိသည္သည္ ၾကည့္ေနေပမယ့္ ဆိုင္ထဲက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေတြ႕ပံုမရဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း ဆိုင္ရဲ႕ အတြင္းထဲက ေထာင့္နားကေလးဆီမွာ ထုိင္ေနတာ။ ေအာင္ထြန္းမွာ လြယ္အိတ္အနီ ဘယ္ႏွစ္လံုး ရွိသလဲ မသိဘူးလုိ႔ ခင္ေမာင္က ေျပာတယ္။ ဟုတ္တယ္။ ေအာင္ထြန္း လြယ္အိတ္အနီ လြယ္ထားေလ့ရွိတာ သတိထားမိေပတဲ့ ကၽြန္ေတာ့္အေနန႔ဲေတာ့ သူ႕ဘာသာ အနီ လြယ္လြယ္ အစိမ္း လြယ္လြယ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ ဆုိင္တယ္လို႔ မထင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သူ႕ဘာသာ ဘာအေရာင္ လြယ္အိတ္လြယ္လြယ္၊ ဘယ္ႏွစ္လံုးရွိရွိ မင့္အပူလား။ အဲဒါမ်ဳိးေတြကို လိုက္ပူေနျပီး အေျဖရွာေနလုိ႔ကေတာ့ မင့္မွာ ေလကိုရွဴဖုိ႔ အခ်ိန္ေတာင္ရွိမွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ကၽြန္ေတာ္က ခင္ေမာင္ကို ေျပာလိုက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာတာ ေသေသခ်ာခ်ာ သူၾကား မၾကားေတာ့ မသိဘူး။ ခင္ေမာင္က လက္ဖက္ရည္ လုိက္ခ်ေပးတဲ့ ေကာင္ကေလးကိုေခၚျပီး ေအာင္ထြန္းရွိရာကို လက္ညွိဳးထိုးျပရင္း ဟိုလြယ္အိတ္အနီနဲ႔ လူကို သြားေခၚေပးစမ္းပါလို႔ ေျပာေနတယ္။ မၾကာခင္ ေအာင္ထြန္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထုိင္ေနတဲ့ စားပြဲဆီကို ေရာက္လာတယ္။

Thursday, May 6, 2010

စကင္းနား၏ အေျဖမ်ား (၂)

စကင္းနားကား သက္ရွိ စိတ္ပညာဆရာေတြထဲမွာ ၾသဇာအၾကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဟားဗတ္က ပါေမာကၡ၊ အျပဳအမူဝါဒ (Behaviorism) ကို ဦးေဆာင္ ဦးရြက္ျပဳသူ၊ စာအုပ္ ၁၄ အုပ္ ေရးသူျဖစ္သည္။ Walden Two ႏွင့္ Beyond Freedom and Dignity ႏွစ္အုပ္လည္း ထိုသူ၏ စာအုပ္စာရင္းတြင္ ပါသည္။ အေသးစိတ္သိလိုလွ်င္ ဤေနရာ တြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္သည္။ အင္တာဗ်ဴးကို ဟားဗတ္တကၠသုိလ္တြင္ လုပ္ပါသည္။ ခ်င္းတြင္းမဂၢဇင္း ယခုလထုတ္တြင္ ပါဝင္၍ ေမာင္အာကာေက်ာ္မွ မေနႏုိင္မထုိင္ႏုိင္ ျပန္လည္တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ေမး ။    ။ ပံုသြင္းခံရတာ မရွိဘူး (Unconditioned) လို႔ ခင္ဗ်ား ယံုၾကည္သလား။
ေျဖ ။    ။ ပံုသြင္းခံရတယ္ဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို မသံုးပါနဲ႔ဗ်ာ။ လူဟာ လူ႕ဘဝကုိ ပံုသြင္းခံရျခင္း မရွိဘဲနဲ႔ စခဲ့တာပါ။ ပံုသြင္းျခင္း (Conditioning) က လူ႕ဘဝလမ္းမွာ ေနာက္မွျဖစ္လာတာ။ တျခားလူေတြရဲ႕ သက္ေရာက္မႈေတြ၊ လူတစ္ေယာက္ဆီက အၾကံယူရတာ အမိန္႔ သို႔မဟုတ္ ဥပေဒတစ္ခုကို လုိက္နာရတာေတြက ေနာက္မွ ျဖစ္လာတယ္။ အက်ဳိးအေၾကာင္းဆီေလ်ာ္လို႔ လုပ္ရတာေတြနဲ႔ပဲ က်ဳပ္ဘဝကို ျဖည့္ထားခ်င္တယ္။ တစ္စံုတစ္ေယာက္က ေျပာလို႔၊ အစိုးရက၊ ဘာသာတရားက၊ စီးပြားေရးစနစ္က ခိုင္းလို႔ေစလို႔ လုပ္ရတာေတြထက္ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္လို႔ လုပ္ရတာမ်ဳိးက ပိုေကာင္းတယ္လို႔ ထင္တယ္။

စကင္းနား၏ အေျဖမ်ား (၁)

စကင္းနားကား သက္ရွိ စိတ္ပညာဆရာေတြထဲမွာ ၾသဇာအၾကီးဆံုးျဖစ္သည္။ ဟားဗတ္က ပါေမာကၡ၊ အျပဳအမူဝါဒ (Behaviorism) ကို ဦးေဆာင္ ဦးရြက္ျပဳသူ၊ စာအုပ္ ၁၄ အုပ္ ေရးသူျဖစ္သည္။ Walden Two ႏွင့္ Beyond Freedom and Dignity ႏွစ္အုပ္လည္း ထိုသူ၏ စာအုပ္စာရင္းတြင္ ပါသည္။ အေသးစိတ္သိလိုလွ်င္ ဤေနရာ တြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္သည္။ အင္တာဗ်ဴးကို ဟားဗတ္တကၠသုိလ္တြင္ လုပ္ပါသည္။ ခ်င္းတြင္းမဂၢဇင္း ယခုလထုတ္တြင္ ပါဝင္၍ ေမာင္အာကာေက်ာ္မွ မေနႏုိင္မထုိင္ႏုိင္ ျပန္လည္တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ေမး ။    ။ ခင္ဗ်ားဘဝကို ဘာယံုၾကည္မႈေတြအေပၚ အေျခခံ တည္ေဆာက္ပါသလဲ။
ေျဖ ။    ။ က်ဳပ္ဘဝကို ဘာယံုၾကည္သက္ဝင္မႈအေပၚမွ အေျခခံျပီး မတည္ေဆာက္ပါ။ က်ဳပ္ ယူမွတ္ (assume) ထားတာေတြ ရွိတယ္။ ဒီယူမွတ္တာေတြနဲ႔ ေနပါတယ္။ က်ဳပ္မွာ ယံုၾကည္သက္ဝင္မႈ (belief) မရွိဘူး။ ယူမွတ္ျခင္း (assumption) ပဲရွိတယ္။ ေလာကမွာ ရွိရွိသမွ်ဟာ အစီအစဥ္က်တယ္၊ နိယာမေတြရွိတယ္။ ေလာကကို ဒီ “ယူမွတ္ျခင္း” နဲ႔ ေလ့လာႏုိင္တယ္။ ယံုၾကည္မႈလို႔ နာမည္တပ္ရင္ က်ဳပ္မွာ သိပၸံနည္းက် ယံုၾကည္မႈပဲရွိတယ္။ နကၡတၱေဗဒပညာရွင္ေတြ၊ စၾကဝဠာေဗဒပညာရွင္ေတြကေတာ့ စၾကဝဠာအေၾကာင္း က်ဳပ္ထက္ ပိုသိတယ္။ ဘစ္ဘန္း ဘယ္လုိျဖစ္သလဲ၊ က်ဳပ္မသိဘူး။ သူတို႔ကေတာ့ ရုပ္ႏု (elements) ေတြ ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ျဖစ္လာေၾကာင္း အာကာသထဲမွာ ဘယ္နည္းဘယ္ပံု ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနေၾကာင္း သိမွာေပါ့။